Artikel verschenen in Trouw op 14-12-2005
 
De erfenis van aartsbisschop Julius Çiçek is een duister gat Orthodoxe kerk
door Emiel Hakkenes
 

De onlangs overleden Syrisch-orthodoxe aartsbisschop Çiçek laat zijn klooster in het Twentse Glane een fikse schuld na. De gemeenschap is vermoedelijk slachtoffer van Nigeriaanse oplichters.

De top van de Syrisch-orthodoxe kerk is sinds gisteren bijeen in Damascus om een nieuwe aartsbisschop (’hasyo’) te kiezen voor de Benelux, Zwitserland en Frankrijk. Die zal wederom zetelen in Glane, bij Enschede. Daar werd de vorige aartsbisschop Julius Çiçek begin november onder massale belangstelling (rechtop zittend op een stoel) bijgezet in het mausoleum van het Sint Ephremklooster.

Zijn opvolger kan meteen aan de slag met Çiçeks erfenis. Het klooster in Glane zou nagenoeg bankroet zijn, schattingen over de totale omvang van de schuld lopen uiteen van drie ton tot enkele miljoenen. De strop is veroorzaakt door wat gezien werd als enkele van Çiçeks kwaliteiten: zijn vrijgevigheid én zijn vermogen om fondsen te werven.

Betrokkenen bij het klooster stellen dat de vrijgevigheid van de aartsbisschop is misbruikt door zijn Amerikaanse collega Clemis Kaplan, die zetelt in Californië. Hij zou zich diep in de schulden hebben gestoken, naar verluidt zou hij zijn vermogen kwijtgeraakt zijn aan Nigeriaanse oplichters.

Ten einde raad klopte Kaplan bij zijn geloofsgenoten in Europa aan voor geld. Hij benaderde onder meer Tikri Sumer, voormalig voorzitter van de Syrisch-orthodoxe kerk in Amsterdam. „Kaplan vroeg of ik manieren wist om hem aan geld te helpen”, zegt Sumer. „Hij zou het binnen een week dubbel terugbetalen.” Sumer vertrouwde de zaak niet en wimpelde Kaplans verzoek af. Daarop probeerde de Amerikaanse aartsbisschop het bij zijn collega Julius Çiçek in Glane. Die kwam wel over de brug, met geld van de gemeenschap.

„Dat was fout”, zegt Sumer. „Maar de bisschop is ook maar een mens. Ik vrees dat hij slechte adviseurs had.” Advies hoefde Çiçek niet in te winnen, hij maakte graag en vaak gebruik van zijn bevoegdheid om zaken alleen te regelen.

De Syrisch-orthodoxe gemeenschap in Glane lijkt verdeeld over de kwestie. Een deel zou de bisschop verwijten dat hij eigenhandig gemeenschapsgeld heeft verkwanseld, een ander deel gelooft in Çiçeks goede bedoelingen.

Hoe groot de schuld is, is onduidelijk. Vast staat dat Çiçek kort voor zijn dood een hypotheek van meer dan acht ton afsloot, met het klooster als onderpand. Eerder sloot de aartsbisschop een lening af van 400 000 euro. Dat was in 2002, kort nadat hij vanuit Californië was benaderd door Clemis Kaplan. Volgens sommigen is het klooster méér geld kwijt dan Kaplan heeft gekregen. Waar dat geld is gebleven, kon gisteren niemand zeggen.

Ondertussen is de procedure voor Çiçeks opvolging in volle gang. Fikri Sumer verwacht dat er eerst een interim-aartsbisschop benoemd zal worden, omdat er een andere kwestie opgelost moet. Zwitserland en België willen een zelfstandig bisdom worden en zich losmaken uit het huidige West- en Midden-Europese bisdom met Glane als centrum. De vraag is of de Belgische en Zwitserse orthodoxe gelovigen een eigen bisdom kunnen financieren.

Favoriete nieuwe aartsbisschop van Nederlandse Syrisch-orthodoxe jongeren is monnik Edip Ayden (34), nu promovendus in New York. Hij zou ’jong, modern en goed geleerd’ zijn.

Dagblad Trouw: 22-12-2005

 

Amerikanen moesten de Twentsebisschop Çiçek uit schulden helpen

Syrisch-orthodoxen

 

 

 

Kort voor zijn dood deed de Syrisch-orthodoxe aartsbisschop Julius Çiçek uit Glane een laatste poging het geld terug te krijgen dat hij had uitgeleend aan zijn Amerikaanse collega Kaplan. Per brief vroeg Çiçek Amerikaanse gelovigen om persoonlijk de schuld te voldoen. Maar die zijn niet van plan op te draaien voor de fouten van hun bisschop.

 

door Emiel Hakkenes

 

Het Syrisch-orthodoxe klooster van Sint Ephrem in Glane, bij Enschede, kampt met een forse schuld. De eind oktober overleden aartsbisschop Julius Çiçek heeft samen met vermogende kerkleden anderhalf miljoen euro uitgeleend aan Clemis Kaplan, de Syrisch-orthodoxe aartsbisschop van Western United States, die zetelt in Los Angeles. Kaplan verbleef in mei 2002 ruim twee maanden in het klooster in Glane. Hij vroeg om een grote som geld die hij binnen een week zou terugbetalen. Voor die week verstreken was vertrok Kaplan. Tot op vandaag heeft hij zijn schuld niet afgelost. Drie jaar lang probeerde Çiçek zijn geld terug te krijgen. Hij reisde twee keer naar Los Angeles en schreef Kaplans bisdombestuur aan. Het Amerikaanse bestuur wist niets

 

Çiçeks noodkreet doet de Amerikaanse gelovigen pijn, maar ze betalen niet

 

van een lening en zei Çiçek niet te kunnen helpen. Ondertussen betaalde het klooster in Glane elke maand zo’n 20 000 euro aan rente voor het aan Kaplan uitgeleende geld. Tot kort voor zijn dood probeerde Çiçek op allerlei manieren zijn klooster financieel te redden. Afgelopen mei sloot de aartsbisschop bij de ABN Amro Bank in Enschede een hypotheek af van 850 000 euro, met het klooster en de bijbehorende grond, ruim dertien hectare, als onderpand. En op 25 september, een maand voor zijn overlijden, wendde Çiçek zich per brief tot alle huishoudens in het aartsbisdom van Clemis Kaplan. „Vriendelijk verzoeken wij ieder gezin om per cheque een donatie te doen aan het klooster van Sint Ephrem”, staat in de Engelstalige brief, waarover Trouw beschikt (zie hierboven). „Op deze manier kan de financiële crisis van het klooster een gunstige afloop krijgen.” Advocaat Kaya van het klooster in Glane weet niet van het bestaan van Çiçeks brief. Hij denkt dat het om een vervalsing gaat. „Met de huidige techniek is veel mogelijk. Ik geloof het pas als ik de originele handtekening van de bisschop zie.” De brief aan de Amerikaanse gelovigen is ondertekend door Julius Y. Çiçek en de voorzitter van zijn bisdombestuur, Daniel Deniz. Die herinnert zich dat hij een brief ondertekend heeft, maar de inhoud daarvan is hem onbekend. „De bisschop vroeg mij te tekenen”, zegt Deniz. „Ik vertrouwde hem volkomen. Bovendien spreek ik geen Engels.” In Amerika is de brief met gemengde gevoelens ontvangen. „De problemen van het klooster in Glane gaan ons aan het hart”, zegt een parochiaan uit Los Angeles, die anoniem wenst te blijven. „Çiçeks noodkreet doet ons pijn. Maar wij zijn niet van plan geld te doneren. Kaplan heeft onder valse voorwendselen geld geleend van Çiçek. Hij zei dat hij een nieuwe kerk wilde bouwen, maar in werkelijheid had hij veel geld verloren aan Nigeriaanse oplichters. Hij is in de fout gegaan, heeft daarover gelogen en de schuld op anderen afgeschoven. Dat gaan
wij niet voor hem rechtzetten, dat moet hij zelf maar doen.” Als aartsbisschop heeft Kaplan alle gezag en geloofwaardigheid verloren, zegt de parochiaan. „Niemand zou hem missen als hij er niet meer was.” De Syrisch-orthodoxe gemeenschap in Twente is sterk verdeeld door de kwestie. Niemand ontkent de feiten, maar het openbaar worden daarvan leidt tot woedende reacties. De berichten worden ’onsmakelijke, walgelijke laster’ genoemd en de vermeende bronnen ’criminelen’ die de gemeenschap moedwillig schade berokkenen. De media die over de zaak berichten worden bestempeld als ’racisten’. Een opvolger voor Julius Çiçek is nog niet officieel benoemd. De Heilige Synode die de nieuwe aartsbisschop moet benoemen, heeft afgelopen week vergaderd, maar nog geen besluit naar buiten gebracht.

 

Fragment uit de ’bedelbrief’ van aartsbisschop Julius Çiçek. Alle huishoudens in het aartsbisdom van Clemis Kaplan ontvingen een exemplaar. Maar zij wensen niet op te draaien voor hun bisschop die zich liet oplichten door Nigeriaanse criminelen.

 

Klik hier voor de complete versie in Adobe Acrobat PDF formaat.

 

Door deze artikelen is ons volk in een verkeerde daglicht gesteld. Gezien de sensentionele 'karakter' kan dit volgens ook niet heilige bedoelingen achter het publiceren van de artikel schuil gaan. Zo wordt Mgr. J. Y. Cicek als een ,,bedelaar" omschreven. Dat is bepaald niet positief bedoelt en het getuigd volgens ons ook niet van respect en waardigheid naar doden toe.

 

Protesteer - Laat je stem horen

 

Mocht je na het lezen van het voorgaande het gevoel krijgen dat ons volk veel onrecht is aangedaan, dan kun je, je ongenoegen onder woorden brengen via een protest formulier.

 

Protestformulier